Kilka uwag o żywieniu koni

 
W żywieniu koni należy stosować  poprawne proporcje paszy objętościowej do treściwej. Ze względu na niewielki żołądek konie powinny otrzymywać raczej mniejsze porcje paszy ale częściej niż dwa obfite posiłki w ciągu dnia. Im większy stosunek paszy objętościowej do treściwej tym lepiej funkcjonujący przewód pokarmowy, zbyt duża ilość ziarna wpływa na nadmierną ilość sfermentowanej treści pokarmowej i przeciążanie przewodu pokarmowego, ponadto następuje zmiana flory jelitowej na niekorzystną i zagrożenie częstymi kolkami, ochwatem, wrzodami.
 
Konie intensywnie pracujące (sportowe, robocze) powinno się karmić 4-5 razy dziennie.
Przed karmieniem należy je zawsze napoić.
 
Dzienną porcję paszy treściwej dzieli się równo na poszczególne odpasy. Połowę dawki objętościowej suchej przeznacza się na odpas wieczorny, pozostałą dzieli się na odpasy ranny i popołudniowy. Okopowe podaje się wieczorem.
Pora podawania pasz musi być stała, co sprzyja prawidłowemu przebiegowi procesów fizjologicznych w układzie pokarmowym.
 
Wszelkie zmiany w karmie powinny być przeprowadzane stopniowo, po uprzednim przyzwyczajeniu konia do nowej paszy – rozpoczyna się od 15-20% jej udziału w dotychczasowej dawce.
Dzienna dawka pokarmowa powinna wynikać z zapotrzebowania bytowego i produkcyjnego. Przekarmianie koni jest nieuzasadnione ekonomicznie i zdrowotnie- może wywoływać kolkę lub ochwat.
 
Idealnie byłoby aby dawka zawierała 75-80% paszy objętościowej i 20-25% treściwej. Należy pamiętać, że dużą rolę w żywieniu koni stanowi pastwisko dostarczając wysokiej jakości białka oraz cukry.
 

PASZE OBJĘTOŚCIOWE (75-80% dawki dziennej)		PASZE TREŚCIWE (20-25% dawki dziennej)
SUCHE	SOCZYSTE
Siano stanowi oprócz owsa, podstawę żywienia koni. Wartość pokarmowa siana zależy w dużej mierze od warunków klimatyczno-glebowych oraz od metod sprzętu i suszenia. Siano świeże, niedostatecznie wypocone powoduje wzdęcia, morzysko a nawet ochwat.   Siano łąkowe można podawać po 4 tygodniach od zbioru, a z koniczyny- po 8 tygodniach.   Konie mogą dziennie otrzymywać 5-10 kg siana. Siano o dużym udziale traw kwaśnych jest mniej wartościowe. Dla źrebiąt i koni hodowlanych najwartościowsze jest siano z lucerny. Słoma charakteryzuje się małą wartością odżywczą. Jej zadaniem jest wypełnienie przewodu pokarmowego, a przez podrażnienie jelit wzmożenie ich perystaltyki. Na zakładkę stosuje się słomę jarą owsianą- lekko rozwalniającą, jęczmienną – działa lekko zatwardzająco. W postaci sieczki podaje się przeważnie słomę żytnią. Dziennie podaje się zwykle 2-5 kg słomy.   Plewy Odpadki otrzymywane podczas młócenia i czyszczenia dojrzałych zbóż. Podobnie jak słomę cechuje je niska wartość odżywcza, lecz spełniają też ważna rolę w procesach trawienia.	Zielonki szczególnie wartościowa pasza zawierająca wszystkie niezbędne składniki pokarmowe. W żywieniu koni pracujących zielonki koszone lub z pastwiska stanowią uzupełnienie codziennej racji pasz treściwych.   Zielonkę koszoną można podawać tylko świeżą. Zaparzona, fermentująca wywołuje u koni wzdęcia. Ogólnie pasza zielona działa regenerująco na wyczerpany organizm, poprawia kondycję, zwiększa mleczność klaczy, przyśpiesza wzrost i rozwój źrebiąt. Im bardziej urozmaicony jest zestaw roślin na pastwisku lub łące kośnej, tym wartościowsza jest pasza dla koni.   Jako zielonkę kośną podaje się trawę łąkową, lucernę siewną, koniczynę białą (pastwisko) i czerwoną (może zwiększać limfatyczność tkanek, niewskazana w czystym siewie), seradelę, esparcetę, mieszanki ozime i jare. Zielonka może pochodzić z łąki lub z pastwiska.   Do roślin trujących zalicza się m.in. szczaw, jaskier i naparstnicę.   Pasze okopowe Marchew- w żywieniu koni jest najcenniejszą paszą z okopowych, między innymi ze względu na dużą zawartość witamin (prowitaminy A i witaminy C). Dlatego jest rezerwowana głównie dla źrebiąt, klaczy źrebnych i karmiących oraz ogierów na okres zimowy i wczesnowiosenny.   Koniom dorosłym podaje się 5-10 kg marchwi, źrebiętom do 5kg.     Można podawać również buraki półcukrowe lub pastewne w ilości 5kg.   Buraki- są wartościowe pod względem odżywczym ze względu na wysoką zawartość cukrów, które łatwo się przyswajają i są szybko wykorzystywane. Większa ich zawartość znajduje się w burakach cukrowych, mniejsza zaś w pastewnych (półcukrowych).   Konie karmione burakami nie powinny pozostawać bez pracy gdyż grozi im mięśniochwat, nadmiar buraków może skutkować także rozwolnieniem. Niewielka ich ilość ma pozytywne działanie dietetyczne, ale ze względu na niedostatek białka i związków mineralnych nie są przydatne zwłaszcza dla sztuk hodowlanych.	Owies  uważany jest za najlepszą paszę treściwą dla koni. Białko owsa łatwo uzupełnia się z białkiem zielonek czy dobrego siana.   Za normalną dawkę dla konia dorosłego przyjmuje się 3-7 kg owsa na dobę. Ziarno owsa zwykle podaje się w całości. Ziarno gniecione podaje się źrebiętom i koniom rekonwalescentom lub bardzo starym.   Ziarno owsa świeżo zebranego może spowodować zaburzenia przewodu pokarmowego lub kolki, dlatego nie należy karmić nim zwierząt wcześniej niż 4-6 tygodni po zbiorze. Owies zawiera dużo witaminy B1 i jest cennym źródłem fosforu.   Jęczmień jest równie dobrą paszą treściwą dla koni. Ma wysoką wartość kaloryczną i właściwości tuczące.   Koniom nie w pełni wykorzystywanym roboczo ilość jęczmienia należy ograniczać. Jęczmień podaje się w ilości max 3 kg dziennie na konia, najlepiej podawać go w mieszance z owsem (1/3 jęczmienia plus 2/3 owsa). Jęczmień, ze względu na twarde ziarno podaje się gnieciony lub śrutowany. Żyto może częściowo zastąpić owies w żywieniu koni roboczych. Nie nadaje się do żywienia klaczy źrebnych i młodzieży, ponieważ powoduje zaparcia.   Po uprzednim przyzwyczajeniu można koniom roboczym podawać 3-6 kg żyta w postaci zwilżonej śruty z sieczką lub całego ziarna uprzednio moczonego (mocno pęcznieje). Bobik jako pasza bogata w białko może być podawany codziennie koniom pracującym i ogierom w okresie stanówki. Dzienna dawka wynosi 0,5-1,5 kg.   Przed karmieniem zarówno śruta bobikowa jak i całe ziarno powinny być moczone przez 12 godzin. Bobik jest cennym źródłem witamin z grupy B. Groch polny może stanowić dodatek do karmienia południowego w ilości maksymalnie 1kg. Wpływa korzystnie na poprawę kondycji. Zawiera witaminy A i z grupy B. Podawany jest w postaci śruty uprzednio moczonej. Kukurydza jest paszą wysoko energetyczną, musi być uzupełniana dobrej jakości sianem z roślin motylkowych. Może stanowić 1/3-2/3 dziennej dawki pasz treściwych (2-3 kg). Otręby najczęściej stosowane są otręby pszenne, podawane klaczom karmiącym, źrebiętom, ogierom rozpłodowym.   Mogą stanowić 1/3 dawki pasz treściwych. Mają właściwości lekko przeczyszczające i mlekopędne. Ponadto koniom roboczym podaje się otręby żytnie moczone i mieszane z sieczką. Siemię lniane jest to pasza godna polecenia jako dodatek dla wszystkich grup koni. Jest to doskonała pasza dietetyczna dla koni hodowlanych, osłabionych chorobą czy ciężką pracą.   Siemię lniane przed podaniem należy pognieść lub rozgotować. Podaje je się w ilości 0,25 -0,7 kg na konia na dobę.

 

Wszystkie konie muszą mieć zapewniony dostęp do lizawek solnych, które powinny się także znajdować na pastwiskach i okólnikach.
Obecnie można nabyć wiele pasz mineralnych i witaminowych, oraz mineralno-witaminowych o składzie dopasowanym do wymagań poszczególnych grup koni.
 
Źródło: “Hodowla i użytkowanie koni z elementami hipoterapii” – Jolanta Janiszewska, Angelika Cieśla
Portal:  http://planeta-zwierzat.pl